Rok temu rozmawialiśmy o pierwszej edycji Future Frombork Festival, która odbyła się we Fromborku we wrześniu. Tym razem Festiwal będzie miał miejsce od 22 do 24 sierpnia i wzbogacony zostanie o tradycje „Copernicus Open”. Zacznijmy może od drobnego sięgnięcia do historii – jak udała się ubiegłoroczna edycja?

Zdecydowanie był to sukces – i to na wielu poziomach. Po pierwsze: przyszło mnóstwo ludzi, nie tylko z okolic, ale z całej Polski, w tym rodziny z dziećmi, młodzież, seniorzy – to pokazuje, że udało się stworzyć coś, co łączy pokolenia. Po drugie: udało się zintegrować środowiska, które wcześniej rzadko ze sobą współpracowały – naukowców, artystów, lokalnych działaczy, duchownych. A po trzecie: Frombork naprawdę ożył. Widziałem, jak ludzie wychodzili z katedry po koncercie i szli patrzeć w gwiazdy z astronomami, jak młodzież z uwagą wsłuchiwała się w słowa naukowców POLSA czy PAN. To był piękny obraz wspólnoty, której – poniekąd – patronuje Kopernik.

Tym razem wydarzenie jest jeszcze większe – trzy dni spotkań nauki, kultury i duchowości. Jak ksiądz postrzega ideę festiwalu?

Z radością i nadzieją. W tym roku zagości na nim szereg prawdziwych gwiazd – nie tych z nieboskłonu oczywiście. Będzie Anna Maria Jopek z Robertem Kubiszynem, będą projektanci mody, naukowcy na czele z prof. Grzegorzem Wrochną. Frombork od wieków był miejscem, gdzie spotykały się różne światy – nauki i wiary, ducha i rozumu. Festiwal pięknie wpisuje się w tę tradycję. To nie jest tylko impreza kulturalna czy popularnonaukowa. To świadome odwołanie się do dziedzictwa Mikołaja Kopernika – człowieka, który potrafił patrzeć w niebo i jednocześnie twardo stąpać po ziemi.

A jak duchowny patrzy na wydarzenia popularnonaukowe – z astronomią, fizyką, sztuczną inteligencją – organizowane w cieniu Katedry?

Bardzo pozytywnie! Kościół nigdy nie był przeciwnikiem nauki. Sam Kopernik wiązał swoje życie zarówno z Kościołem, jak i nauką. Dlatego Future Frombork Festival by Copernicus Open to nie tylko święto wiedzy, ale i okazja do zadania ważnych pytań o granice poznania, o sens ludzkiego życia, o odpowiedzialność za przyszłość. Jeśli dzisiaj mówimy o sztucznej inteligencji czy eksploracji kosmosu, to przecież pytamy też o to, kim jesteśmy i dokąd zmierzamy. Kościół musi być obecny w tej rozmowie. Św. Jan Paweł II podkreśla, że „dialog Kościoła z kulturą stanowi decydujące wyzwanie dla przyszłości świata, powtarzając skierowany do wszystkich instytucji kościelnych apel o to, aby ich działania dotyczące kultury były zawsze wyraziste, dynamiczne, płodne” (Przemówienie do Papieskiej Akademii Nauk z 31 X 1990 r.)

Tegoroczny festiwal przyciąga również rodziny z dziećmi, artystów, muzyków, ludzi zupełnie różnych środowisk. Czy Ksiądz uważa, że to odpowiedni kierunek dla takiego miejsca jak Frombork?

Zdecydowanie tak. Od lat powtarzam, że Frombork ma potencjał, aby być czymś więcej niż tylko chodzeniem śladami historii. Nie chcemy być tylko „muzeum Kopernika” – chcemy być żywym miastem idei. Kiedy przychodzą tu dzieci, słuchają koncertów, oglądają niebo przez teleskop, spacerują po Wzgórzu Katedralnym – wtedy Frombork żyje. To właśnie wtedy Kopernik naprawdę „patrzy w gwiazdy” razem z nami. Jednocześnie wchodząc w przestrzeń sacrum – do katedry każdy ma możliwość „zobaczenia” przesłania ewangelicznego wyrażonego w sztuce sakralnej.

Włożył ksiądz wiele pracy w zachowanie zabytków i dziedzictwa historycznego Fromborka. Czym jest dla księdza to miejsce?

Zespół katedralny we Fromborku – proszę nie mylić z zamkiem, jak to wielu turystów poszukuje zamku – jest absolutnie miejscem wyjątkowym. Prowadzone prace konserwatorskie w katedrze, ale także w dawnym parafialnym kościele św. Mikołaja nie byłaby możliwe bez wielkiego zaangażowania Archidiecezji Warmińskiej, Warmińskiej Kapituły Katedralnej, badaczy historii, architektury, bez wsparcia mecenasów, bez programów Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, do których aplikujemy w procedurze konkursowej.

W 2023 roku Katedra w konkursie "Zabytek Zadbany" otrzymała wyróżnienie w kategorii specjalnej za właściwe użytkowanie i stałą opiekę nad zabytkiem. Konkurs ten, organizowany przez Generalnego Konserwatora Zabytków, promuje dbałość o zabytki i ich konserwację. To wyróżnienie bardzo nas cieszy.

Wspomniał Ksiądz o Koperniku jako o kanoniku. Czy myśli Ksiądz, że dzisiaj mamy odwagę, by myśleć tak szeroko jak on – łączyć różne dziedziny, patrzeć dalej niż tylko na własne podwórko?

To dobre pytanie. Myślę, że często gubimy tę odwagę – także jako społeczeństwo. Dzielimy rzeczywistość na „świecką” i „kościelną”, na „naukową” i „duchową”. A przecież Kopernik nie widział tych podziałów. On pytał: „Jak działa wszechświat?”, ale jednocześnie trwał w codziennej modlitwie. Myślę, że takie inicjatywy jak Future Frombork Festival by Copernicus Open pokazują nam różnorodność darów i talentów. Pokazują cały geniusz człowieka renesansu. W świecie tak mocno zindywidualizowanym pokazujemy piękną pojednaną różnorodność.

Na zakończenie – jakie przesłanie chciałby Ksiądz zostawić uczestnikom tegorocznej edycji festiwalu?

Tegoroczny festiwal łączy sobie dwie inicjatywy Festiwal Copernicus Open – V edycja i Future Frombork Festival – II edycja. Dwa słowa wskazują na coś wyjątkowego otwartość i przyszłość. Zapraszam zatem do otwartego dialogu w przestrzeni wiary, nauki i sztuki z myślą o przyszłości nie tylko w wymiarze życia w tym świecie. Mamy możliwość obcowania z pięknem artystycznym i pięknem rozumu. Św. Jan Paweł II w Liście do Artystów nr 16 stwierdza: „Piękno jest kluczem tajemnicy i wezwaniem transcendencji. Zachęca człowieka, aby poznał smak życia i umiał marzyć o przyszłości. Dlatego piękno rzeczy stworzonych nie może przynieść mu zaspokojenia i budzi ową utajoną tęsknotę za Bogiem, którą święty Augustyn, rozmiłowany w pięknie, umiał wyrazić w niezrównanych słowach: "Późno Cię umiłowałem, Piękności tak dawna a tak nowa, późno Cię umiłowałem".

Zatem Future Frombork Festival by Copernicus Open może stać się przestrzenią poznania smaku życia, marzeń o przyszłości i utajonej tęsknoty za Bogiem.