List pisany od ćwierć wieku

Anna Wyszyńska: – Jestem jedną z adresatek „Listu do Pani” – pisma dla kobiet, które ukazuje się od 25 lat. Jak powstał pomysł wydawania „Listu”?

Reklama

Maria Wilczek: – „List do Pani” zaczął się ukazywać w 1993 r. W swoim programie nawiązuje do adresowanego do kobiet, niewielkiego objętościowo, pisma „List”, które było wydawane przez Podkomisję Episkopatu ds. Duszpasterstwa Kobiet, a ukazywało się przez wiele lat w drugim obiegu. Kiedy w 1995 r. podkomisja została zlikwidowana – w ramach dostosowania struktury Episkopatu do dykasterii watykańskich – „List” przestał się ukazywać. Jeszcze przed likwidacją podkomisji kilka należących do niej pań powołało Polski Związek Kobiet Katolickich. Dla ścisłości dodajmy, że początkowo nosił on nazwę Polski Związek Zwykłych Kobiet, ponieważ uważamy się za kobiety zwykłe, a naszym celem było nawiązywanie do tradycji naszych domów, zwykłych a niezwykłych matek, babek i prababek, które były wierne Panu Bogu i Polsce i wiedziały, co jest w życiu najważniejsze. Kiedy zlikwidowano podkomisję i wydawany przez nią „List”, postanowiłyśmy, by powołany przez nas związek kontynuował pewne jej działania, np. organizowanie pielgrzymek kobiet na Jasną Górę i do sanktuarium św. Józefa w Kaliszu. Postanowiłyśmy też wydawać pismo dla kobiet, które nawiązywałoby do duchowego klimatu „Listu”. Mam nadzieję, że wiele osób pamięta jeszcze to pismo, które rozchodziło się w parafiach w nakładzie 50 tys. egzemplarzy. W nawiązaniu do jego przesłań stworzyłyśmy nasz miesięcznik – „List do Pani”.

– Co łączy „List” i „List do Pani”?

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

– Na pewno fakt, że oba pisma tworzone były w oparciu o wskazania wynikające z Ewangelii i nauczania Jana Pawła II, także z religijnych i patriotycznych tradycji, którymi przez wieki żyły polskie domy. Adresujemy to pismo do kobiet, które chcą ogarnąć refleksją swoje życie i jego cel, które pragną się rozwijać i jednocześnie formować rodzinę jako najważniejszą strukturę, od której kształtu zależy kształt i przyszłość Polski. Pismo zaczęłyśmy wydawać w lutym 1993 r. Żył wtedy jeszcze ks. Janusz Pasierb – wspaniały duszpasterz, uczony, poeta, który często mi powtarzał: „Pilnujcie pisma, niech ono wychodzi i rozwija się dalej!”. Pozwalał nam, oczywiście, zamieszczać w nim swoje teksty i wiersze. Pismo jest nadal wierne jego pamięci.

– Jak udaje się redakcji trwać w czasach, kiedy nakłady pism spadają?

Reklama

– Muszę użyć mocnego słowa. Jest to absolutny cud, że nasze pismo ukazuje się przez 25 lat. Jak wspomniałam, jest ono oddolną inicjatywą, nie ma dotacji ani nie jest odgórnie sponsorowane. Kiedy „List do Pani” zaczął się ukazywać, miał zaledwie 8 stron, tysiąc egzemplarzy nakładu i był drukowany bez materiałów ilustracyjnych. Teraz pismo ma 48 stron, kolorową okładkę, zwiększyła się też liczba osób, które chcą do nas pisać. Powiększyła się również liczba prenumeratorów, osób systematycznie sięgających po nasze pismo. Zaglądają do niego nieraz – co nas cieszy – także panowie. A wielką dla nas radością był fakt, że mogłyśmy niegdyś zaprezentować nasze pismo św. Janowi Pawłowi II. Trafiamy do czytelników przez wielu ludzi dobrej woli, którzy dostrzegają wartość pisma i uznają za konieczne jego promowanie. Są wśród nich księża proboszczowie, którzy zamawiają je do swoich parafii, niektórzy księża biskupi, dzięki którym pismo trafia do ich diecezji. Kilka razy miałyśmy tak trudną sytuację finansową, że myślałyśmy, iż nie zdołamy nadal wydawać pisma. Zawsze jednak przybywała w porę – wymodlona, jak sądzę – pomoc. Ostatnio ważnym duchowym wsparciem dla „Listu do Pani” jest objęcie go opieką przez Krajową Radę ds. Duszpasterstwa Kobiet, która powstała przy Delegacie KEP ds. Duszpasterstwa Kobiet. Szczególnie wdzięczne jesteśmy za pomoc pełniącym kolejno tę funkcję księżom biskupom: Ireneuszowi Pękalskiemu i Wiesławowi Szlachetce, a także Janowi Wątrobie, który jako duszpasterz kobiet opiekował się nami jeszcze przed utworzeniem wspomnianej rady, również nieżyjącemu już bp. Mieczysławowi Jaworskiemu. „List do Pani” istnieje więc i mam nadzieję, że istnieć będzie nadal, ku pożytkowi Drogich Czytelników. I

– 267 wydanych numerów pisma świadczy, że były to dla redakcji pracowite lata. Czym się kierujecie przy planowaniu kolejnych numerów?

Reklama

– Pragniemy wzbogacić każdy dział naszego pisma wartościowymi i interesującymi tekstami. A piszemy w „Liście do Pani” o sprawach wiary i polskich tradycjach religijnych, kulturowych, o sprawach patriotycznych i kształtowaniu rodzinnych więzi. Prezentujemy cenne inicjatywy społeczne, pomysły wspólnego czynienia dobra, pożytecznego spędzania czasu. W „Liście do Pani” mówi się o wielkich sprawach Bożych, ale także o sprawach życia codziennego: o kuchni, modzie, zdrowiu. Jest też w nim miejsce na krzyżówkę. Pismo prezentuje typ kobiety inny od lansowanego przez współczesne kobiece magazyny. Przy planowaniu kolejnego „Listu do Pani” dbamy, by zamieszczone w nim teksty ukazywały niezwykłą rolę kobiety w rodzinie, w społeczeństwie, w nowej ewangelizacji. Kobiety nieraz nie zdają sobie sprawy z tego, że tworzenie rodziny w różnych jej aspektach, kształtowanie arcydzieła, którym jest dziecko, są najwspanialszą twórczością, jaką można realizować w życiu, że klimat domu i rodziny zależy od treści, jakimi się w nim żyje, od wypełniających je wiary i miłości. Warto też mieć świadomość, że dom, który tworzymy, powinien być, w różnych aspektach, przestrzenią piękna. Jest wszak przestrzenią zarówno estetyczną, jak i akustyczną. Jako twórczynie powinnyśmy dbać nie tylko o to, jak jest on urządzony, ale i o to, co w naszym domu słyszymy: jaką muzykę, jakie słowa, czy toczy się w nim ciekawa rozmowa prowadzona w klimacie życzliwości, czy pochylamy się nad problemami osób najbliższych, czy mówimy o wartościach, które kreowały Polskę przez wieki. Równie ważne jest pytanie, czy otwieramy nasz dom dla innych.

– Syntezą pewnych wskazówek dla kobiet jest program BABA. Cóż to za program?

– W klimacie rodziny ważną rolę odgrywa poczucie humoru, w domu powinny gościć śmiech i uśmiech. Benedyktyn o. Salman napisał w jednym ze swoich esejów, że śmiech jest gimnastyką duszy. Nieco humorystyczna może wydać się też nazwa tego pomysłu, by każda z pań miała swój prywatny program – BABA. Jego nazwa powstała z pierwszych liter słów: bronić, atakować, budować, afirmować. Dobrze jest, gdy kobieta ma świadomość, jakich wartości chce bronić, co jest dla niej najważniejsze, a także co powinna atakować, czyli znać zjawiska, które są w opozycji do celu, do którego dąży. Musi też wiedzieć, co chce budować: jaką rodzinę, jakie struktury społeczne, a przede wszystkim jakie relacje z Bogiem. Ostatnie słowo: afirmować odnosi się do jej postawy, czyli świadectwa, które daje swoim życiem, a które jest tak potrzebne, zwłaszcza dzieciom. Bo jak wiemy, dzieci wychowują nie tylko nasze słowa, ale też świadectwo, które dajemy. Naszą postawę prezentujemy wszak na zewnątrz, w środowisku, w którym jesteśmy obecne, w którym pracujemy i działamy. „List do Pani” stara się pomagać kobietom w znalezieniu odpowiedzi na te pytania, które wiele z nas w różnych okolicznościach sobie stawia. Staramy się też pomagać w codziennym odkrywaniu piękna i radości życia, w stałym rozwoju duchowym. A ważną dla nas nagrodą są docierające do naszej redakcji na Łazienkowską 14 w Warszawie listy Czytelników, pełne serdecznych podziękowań.

Drodzy Bracia i Siostry, Jednym z największych mistrzów średniowiecznej teologii jest św. Albert Wielki. Tytuł „wielki” („magnus”), z jakim przeszedł on do historii, wskazuje na bogactwo i głębię jego nauczania, które połączył ze świętością życia. Już jemu współcześni nie wahali się przyznawać mu wspaniałych tytułów; jeden z jego uczniów, Ulryk ze Strasburga, nazwał go „zdumieniem i cudem naszej epoki”. Urodził się w Niemczech na początku XIII wieku i w bardzo młodym wieku udał się do Włoch, do Padwy, gdzie mieścił się jeden z najsłynniejszych uniwersytetów w średniowieczu. Poświęcił się studiom „sztuk wyzwolonych”: gramatyki, retoryki, dialektyki, arytmetyki, geometrii, astronomii i muzyki, tj. ogólnej kultury, przejawiając swoje typowe zainteresowanie naukami przyrodniczymi, które miały się stać niebawem ulubionym polem jego specjalizacji. Podczas pobytu w Padwie uczęszczał do kościoła Dominikanów, do których dołączył później, składając tam śluby zakonne. Źródła hagiograficzne pozwalają się domyślać, że Albert stopniowo dojrzewał do tej decyzji. Mocna relacja z Bogiem, przykład świętości braci dominikanów, słuchanie kazań bł. Jordana z Saksonii, następcy św. Dominika w przewodzeniu Zakonowi Kaznodziejskiemu, to czynniki decydujące o rozwianiu wszelkich wątpliwości i przezwyciężeniu także oporu rodziny. Często w latach młodości Bóg mówi do nas i wskazuje plan naszego życia. Jak dla Alberta, także dla nas wszystkich modlitwa osobista, ożywiana słowem Bożym, przystępowanie do sakramentów i kierownictwo duchowe oświeconych mężów są narzędziami służącymi odkryciu głosu Boga i pójściu za nim. Habit zakonny otrzymał z rąk bł. Jordana z Saksonii. Po święceniach kapłańskich przełożeni skierowali go do nauczania w różnych ośrodkach studiów teologicznych przy klasztorach Ojców Dominikanów. Błyskotliwość intelektualna pozwoliła mu doskonalić studium teologii na najsłynniejszym uniwersytecie tamtych czasów - w Paryżu. Św. Albert rozpoczął wówczas tę niezwykłą działalność pisarską, którą miał odtąd prowadzić przez całe życie. Powierzano mu ważne zadania. W 1248 r. został oddelegowany do zorganizowania studium teologii w Kolonii - jednym z najważniejszych ośrodków Niemiec, gdzie wielokrotnie mieszkał i która stała się jego przybranym miastem. Z Paryża przywiózł ze sobą do Kolonii swego wyjątkowego ucznia, Tomasza z Akwinu. Już sam fakt, że był nauczycielem św. Tomasza, byłby zasługą wystarczającą, aby żywić głęboki podziw dla św. Alberta. Między obu tymi wielkimi teologami zawiązały się stosunki oparte na wzajemnym szacunki i przyjaźni - zaletach ludzkich bardzo przydatnych w rozwoju nauki. W 1254 r. Albert został wybrany na przełożonego „Prowincji Teutońskiej”, czyli niemieckiej, dominikanów, która obejmowała wspólnoty rozsiane na rozległym obszarze Europy Środkowej i Północnej. Wyróżniał się gorliwością, z jaką pełnił tę posługę, odwiedzając wspólnoty i wzywając nieustannie braci do wierności św. Dominikowi, jego nauczaniu i przykładom. Jego przymioty i zdolności nie uszły uwadze ówczesnego papieża Aleksandra IV, który zapragnął, by Albert towarzyszył mu przez jakiś czas w Anagni - dokąd papieże udawali się często - w samym Rzymie i w Viterbo, aby zasięgać jego rad w sprawach teologii. Tenże papież mianował go biskupem Ratyzbony - wielkiej i sławnej diecezji, która jednak przeżywała trudne chwile. Od 1260 do 1262 r. Albert pełnił tę posługę z niestrudzonym oddaniem, przywracając pokój i zgodę w mieście, reorganizując parafie i klasztory oraz nadając nowy bodziec działalności charytatywnej. W latach 1263-64 Albert głosił kazania w Niemczech i Czechach na życzenie Urbana IV, po czym wrócił do Kolonii, aby podjąć na nowo swoją misję nauczyciela, uczonego i pisarza. Będąc człowiekiem modlitwy, nauki i miłości, cieszył się wielkim autorytetem, gdy wypowiadał się z okazji różnych wydarzeń w Kościele i społeczeństwie swoich czasów: był przede wszystkim mężem pojednania i pokoju w Kolonii, gdzie doszło do poważnego konfliktu arcybiskupa z instytucjami miasta; nie oszczędzał się podczas II Soboru Lyońskiego, zwołanego w 1274 r. przez Grzegorza X, by doprowadzić do unii Kościołów łacińskiego i greckiego po podziale w wyniku wielkiej schizmy wschodniej z 1054 r.; wyjaśnił myśl Tomasza z Akwinu, która stała się przedmiotem całkowicie nieuzasadnionych zastrzeżeń, a nawet oskarżeń. Zmarł w swej celi w klasztorze Świętego Krzyża w Kolonii w 1280 r. i bardzo szybko czczony był przez swoich współbraci. Kościół beatyfikował go w 1622 r., zaś kanonizacja miała miejsce w 1931 r., gdy papież Pius XI ogłosił go doktorem Kościoła. Było to uznanie dla tego wielkiego męża Bożego i wybitnego uczonego nie tylko w dziedzinie prawd wiary, ale i w wielu innych dziedzinach wiedzy; patrząc na tytuły jego licznych dzieł, zdajemy sobie sprawę z tego, że jego kultura miała w sobie coś z cudu, i że jego encyklopedyczne zainteresowania skłoniły go do zajęcia się nie tylko filozofią i teologią, jak wielu mu współczesnych, ale także wszelkimi innymi, znanymi wówczas dyscyplinami, od fizyki po chemię, od astronomii po mineralogię, od botaniki po zoologię. Z tego też powodu Pius XII ogłosił go patronem uczonych w zakresie nauk przyrodniczych i jest on też nazywany „Doctor universalis” - właśnie ze względu na rozległość swoich zainteresowań i swojej wiedzy. Niewątpliwie metody naukowe stosowane przez św. Alberta Wielkiego nie są takie jak te, które miały się przyjąć w późniejszych stuleciach. Polegały po prostu na obserwacji, opisie i klasyfikacji badanych zjawisk, w ten sposób jednak otworzył on drzwi dla przyszłych prac. Św. Albert może nas wiele jeszcze nauczyć. Przede wszystkim pokazuje, że między wiarą a nauką nie ma sprzeczności, mimo pewnych epizodów, świadczących o nieporozumieniach, jakie odnotowano w historii. Człowiek wiary i modlitwy, jakim był św. Albert Wielki, może spokojnie uprawiać nauki przyrodnicze i czynić postępy w poznawaniu mikro- i makrokosmosu, odkrywając prawa właściwe materii, gdyż wszystko to przyczynia się do podsycania pragnienia i miłości do Boga. Biblia mówi nam o stworzeniu jako pierwszym języku, w którym Bóg, będący najwyższą inteligencją i Logosem, objawia nam coś o sobie. Księga Mądrości np. stwierdza, że zjawiska przyrody, obdarzone wielkością i pięknem, są niczym dzieła artysty, przez które, w podobny sposób, możemy poznać Autora stworzenia (por. Mdr 13, 5). Uciekając się do porównania klasycznego w średniowieczu i odrodzeniu, można porównać świat przyrody do księgi napisanej przez Boga, którą czytamy, opierając się na różnych sposobach postrzegania nauk (por. Przemówienie do uczestników plenarnego posiedzenia Papieskiej Akademii Nauk, 31 października 2008 r.). Iluż bowiem uczonych, krocząc śladami św. Alberta Wielkiego, prowadziło swe badania, czerpiąc natchnienie ze zdumienia i wdzięczności w obliczu świata, który ich oczom - naukowców i wierzących - jawił się i jawi jako dobre dzieło mądrego i miłującego Stwórcy! Badanie naukowe przekształca się wówczas w hymn chwały. Zrozumiał to doskonale wielki astrofizyk naszych czasów, którego proces beatyfikacyjny się rozpoczął, Enrico Medi, gdy napisał: „O, wy, tajemnicze galaktyki... widzę was, obliczam was, poznaję i odkrywam was, zgłębiam was i gromadzę. Z was czerpię światło i czynię zeń naukę, wykonuję ruch i czynię zeń mądrość, biorę iskrzenie się kolorów i czynię zeń poezję; biorę was, gwiazdy, w swe ręce i drżąc w jedności mego jestestwa, unoszę was ponad was same, i w modlitwie składam was Stwórcy, którego tylko za moją sprawą wy, gwiazdy, możecie wielbić” („Dzieła”. „Hymn ku czci dzieła stworzenia”). Św. Albert Wielki przypomina nam, że między nauką a wiarą istnieje przyjaźń, i że ludzie nauki mogą przebyć, dzięki swemu powołaniu do poznawania przyrody, prawdziwą i fascynującą drogę świętości. Jego niezwykłe otwarcie umysłu przejawia się także w działalności kulturalnej, którą podjął z powodzeniem, a mianowicie w przyjęciu i dowartościowaniu myśli Arystotelesa. W czasach św. Alberta szerzyła się bowiem znajomość licznych dzieł tego filozofa greckiego, żyjącego w IV wieku przed Chrystusem, zwłaszcza w dziedzinie etyki i metafizyki. Ukazywały one siłę rozumu, wyjaśniały w sposób jasny i przejrzysty sens i strukturę rzeczywistości, jej zrozumiałość, wartość i cel ludzkich czynów. Św. Albert Wielki otworzył drzwi pełnej recepcji filozofii Arystotelesa w średniowiecznej filozofii i teologii, recepcji opracowanej potem w sposób ostateczny przez św. Tomasza. Owa recepcja filozofii, powiedzmy pogańskiej i przedchrześcijańskiej, oznaczała prawdziwą rewolucję kulturalną w tamtych czasach. Wielu myślicieli chrześcijańskich lękało się bowiem filozofii Arystotelesa, filozofii niechrześcijańskiej, przede wszystkim dlatego, że prezentowana przez swych komentatorów arabskich, interpretowana była tak, by wydać się, przynajmniej w niektórych punktach, jako całkowicie nie do pogodzenia z wiarą chrześcijańską. Pojawiał się zatem dylemat: czy wiara i rozum są w sprzeczności z sobą, czy nie? Na tym polega jedna z wielkich zasług św. Alberta: zgodnie z wymogami naukowymi poznawał dzieła Arystotelesa, przekonany, że wszystko to, co jest rzeczywiście racjonalne, jest do pogodzenia z wiarą objawioną w Piśmie Świętym. Innymi słowy, św. Albert Wielki przyczynił się w ten sposób do stworzenia filozofii samodzielnej, różnej od teologii i połączonej z nią wyłącznie przez jedność prawdy. Tak narodziło się w XIII wieku wyraźne rozróżnienie między tymi dwiema gałęziami wiedzy - filozofią a teologią - które we wzajemnym dialogu współpracują zgodnie w odkrywaniu prawdziwego powołania człowieka, spragnionego prawdy i błogosławieństwa: i to przede wszystkim teologia, określona przez św. Alberta jako „nauka afektywna”, jest tą, która wskazuje człowiekowi jego powołanie do wiecznej radości, radości, która wypływa z pełnego przylgnięcia do prawdy. Św. Albert Wielki potrafił przekazać te pojęcia w sposób prosty i zrozumiały. Prawdziwy syn św. Dominika głosił chętnie kazania ludowi Bożemu, który zdobywał swym słowem i przykładem swego życia. Drodzy Bracia i Siostry, prośmy Pana, aby nie zabrakło nigdy w Kościele świętym uczonych, pobożnych i mądrych teologów jak św. Albert Wielki, i aby pomógł on każdemu z nas utożsamiać się z „formułą świętości”, którą realizował w swoim życiu: „Chcieć tego wszystkiego, czego ja chcę dla chwały Boga, jak Bóg chce dla swej chwały tego wszystkiego, czego On chce”, tzn. aby upodabniać się coraz bardziej do woli Boga, aby chcieć i czynić jedynie i zawsze to wszystko dla Jego chwały.