Reklama

Niedziela Lubelska

Moc Słowa

Nakładem Wydawnictwa Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium”, we współpracy z Instytutem Nauk Biblijnych KUL, ukazał się III tom serii „Biblii Aramejskiej. Targum Neofiti 1: Księga Kapłańska” w przekładzie ks. prof. Antoniego Troniny

Niedziela lubelska 47/2019, str. 4

[ TEMATY ]

Biblia

Katarzyna Artymiak

Ks. Marek Szymański, dyrektor „Gaudium”, przekazuje egzemplarz Biblii ks. prof. Antoniemu Troninie

Ks. Marek Szymański, dyrektor „Gaudium”, przekazuje egzemplarz Biblii ks. prof. Antoniemu Troninie

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Promocja publikacji stała się okazją do wyrażenia wdzięczności za 50 lat kapłaństwa ks. prof. Antoniego Troniny oraz ks. prof. Antoniego Paciorka, wybitnych profesorów KUL. Najpierw została odprawiona uroczysta Msza św., po niej w Centrum Transferu Wiedzy KUL odbyła się prezentacja, którą poprowadził prof. Sławomir Żurek. Wzięli w niej udział m.in.: ks. Antoni Tronina, rabin Sycha Keller, ks. Mariusz Szmajdziński oraz ks. prof. Mirosław S. Wróbel, dyrektor przedsięwzięcia. W spotkaniu uczestniczył bp Mieczysław Cisło, który podkreślił, iż inicjatywa jest „budowaniem pomostu między chrześcijaństwem a judaizmem”. Wydarzenie uświetnił śpiew chóru „Słoneczny Krąg”, utworzonego przesz niewidome panie z Żułowa. Duszpasterską posługę w domu opieki pełni ks. A. Tronina.

Święte pisma

Reklama

Podczas dyskusji ks. Szmajdziński przedstawił historię i charakterystykę języka aramejskiego, a rabin Keller jego znaczenie w tradycji judajskiej. Ks. Paciorek wskazał na związki targumów z chrześcijaństwem, które „w pewnym sensie są początkiem komentarzy chrześcijańskich”. Ks. Tronina podkreślił znaczenie i świętość Księgi Kapłańskiej, która jest elementarzem w kształceniu religijnym dzieci żydowskich. – To najświętsza księga w całym Pięcioksięgu, bo zawiera tylko słowo Boże – wyjaśniał. Jak mówił o tłumaczu ks. Wróbel, „ks. Tronina jest biblistą, którego charakteryzuje pracowitość i profesjonalne podejście do źródeł biblijnych w różnych językach: hebrajskim, aramejskim, syryjskim; jest człowiekiem czerpiącym mądrość ze Słowa Bożego, który z wielką pasją dzieli się wiedzą z innymi”. W podsumowaniu dyskusji dziekan Wydziału Teologii ks. prof. Sławomir Nowosad wskazał na Jana Pawła II i kard. J. H. Newmana, świętych profesorów, jako przykład tego, „jak Słowo Boże może osiągnąć swoje owoce, uczynić człowieka naprawdę prawdziwym, a przez to naprawdę pięknym”.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Księga Kapłańska

Księga Kapłańska stoi w centrum Tory i stanowi w tradycji żydowskiej rdzeń objawienia biblijnego. Najnowszy tom serii „Biblii Aramejskiej” jest tłumaczeniem przechowywanego w Bibliotece Watykańskiej, a odkrytego w 1949 kodeksu. Nazwa Targum Neofiti, jak wyjaśnia ks. Wróbel, „nawiązuje do miejsca jego pochodzenia, o czym informuje pieczęć na stronie tytułowej: Pia Domus Neophytorum. Była to nazwa kolegium utworzonego w XVI w. przez papieża Grzegorza XIII w Rzymie dla konwertytów pochodzących z judaizmu”. Ciekawostką tego tekstu jest, jak dodaje, iż według badań filologicznych „Targum ten zawiera tekst aramejski w dialekcie galilejskim, bardzo zbliżony do języka, którym posługiwał się Jezus”.

Tom jest opatrzony wstępem kard. Gianfranco Ravasiego, przewodniczącego Papieskiej Rady ds. Kultury, w którym tłumaczy zależność między dwoma aspektami Księgi Kapłańskiej, czyli „tym, co sakralne w kulcie i obrzędach, i tym, co święte w moralności i życiu”. „Wiadomo, że w gąszczu przepisów, które składają się na tę biblijną księgę, kształtuje się tożsamość Żyda wierzącego, Żyda przestrzegającego Prawa. Choć z zewnątrz wygląda to jak praktykowanie rytuału, to jednak kryje się tam dusza ludu” – tłumaczy.

Biblia Aramejska

Nowatorska na skalę światową seria „Biblii Aramejskiej” ma na celu przybliżenie polskiemu czytelnikowi tekstu aramejskiego tzw. targumów, czyli zapisu liturgicznej lektury po aramejsku tekstu hebrajskiego odczytywanego przez lektora w synagodze słuchaczom, którzy nie w pełni go rozumieli. Wiele tradycji zawartych w tym targumie ma starożytne pochodzenie i są datowane na I-II wiek po Chrystusie. W planach jest wydanie targumów do Pięcioksięgu, do Proroków oraz do Pism. Projekt zrodził się w Żułowie podczas rozmów ks. Mirosława Wróbla z ks. Antonim Troniną.

Wszystkie dotychczasowe tomy „Biblii Aramejskiej” ukazały się w dwóch wersjach: naukowej z tekstem oryginalnym i jego tłumaczeniem na język polski wraz z aparatem krytycznym, przypisami i najnowszą bibliografią, oraz popularnonaukowej, która zawiera tłumaczenie tekstu biblijnego na język polski, płytę CD z lekturą wybranych tekstów aramejskich w wykonaniu chrześcijan z Ziemi Świętej oraz polskich tekstów czytanych przez ks. Wróbla.

2019-11-19 12:18

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Pogoda i ludzie w Biblii

Niedziela szczecińsko-kamieńska 26/2007

[ TEMATY ]

Biblia

pixelshoot / Foter.com / CC BY

Przy planowaniu wakacyjnego wypoczynku najbardziej pomocna jest kilkudniowa prognoza pogody. A wszelkie wiadomości radiowe czy telewizyjne, które jej nie zawierają, uważamy za niepełne. Czy ludzie czasów biblijnych potrafili przewidzieć pogodę na kilka dni naprzód? Jaka była w tamtych czasach pogoda i jakie miała dla nich znaczenie? Biblia nie zna żadnego słowa na określenie pogody, mówi o wyglądzie nieba i znakach na niebie (Hi 37, 21.22; Mt 16, 2.3), o właściwym czasie zbiorów (Pwt 11, 14; Iz 30, 23) oraz znakach pór roku (Pwt 28, 12; Prz 26, 1; Pnp 2, 11). W języku hebrajskim i greckim nie ma też żadnego szczególnego słowa, które by oznaczało porę roku, ale używa się kilku słów na oznaczenie czasu określonego przez pewne warunki pogodowe: deszcz (Pwt 11, 14), letni upał (Ps 32, 4); cechy roku rolniczego: młocka i siew (Kpł 26, 5), kwitnienie drzew figowych (Mt 24, 32); coroczne święta: Święto Przaśników czy Pascha (Wj 23, 15; Łk 2, 41; 22, 1). W Biblii woda jest podstawowym pierwiastkiem. Nic więc dziwnego, że w Palestynie wyróżnia się dwie pory roku: deszczową oraz suchą. Pory te oddzielone są miesiącami przejściowymi. Dla ludzi Biblii każdy skutek musiał mieć przyczynę osobową. Za deszcz była odpowiedzialna jakaś osoba. Jeśli nie spowodował tego człowiek, to odpowiedzialna była inna istota duchowa lub Bóg. U proroka Jeremiasza znajdujemy wzmiankę na ten temat, gdy opisywał Boże niezadowolenie z niewiernego ludu: „Nie powiedzieli w swych sercach: Chcemy bać się Pana, Boga naszego, który daje w swoim czasie deszcz wczesny i późny, który zapewnia nam ustalone tygodnie żniw” (Jr 5, 24). To Bóg zsyła lub daje deszcz (np.: Rdz 2, 5, Mt 5, 45; Dz 14, 17; Hbr 6, 7). Wystąpienie nagłych i niespodziewanych opadów albo brak oczekiwanego deszczu to dla ludzi starożytnych sprawa życia i śmierci. Jedynym rozsądnym sposobem postępowania była wierność Panu stworzenia. Jeśli Izrael będzie słuchał przykazań Boga, „ześle On deszcz na waszą ziemię we właściwym czasie, jesienny jak i wiosenny, i zbierzecie wasze zboże, moszcz i oliwę” (Pwt 11, 14). Jeśli wiosenne deszcze spadną zbyt późno, może to oznaczać katastrofę w zbiorach. Gdy Izrael nalegał na proroka Samuela, aby pomógł im wybrać króla, który by panował nad nimi. Samuel, aby pokazać, że jego misja jako rzecznika Jahwe nie straciła na swej ważności, spowodował opady deszczu w czasie żniw. „Czy to nie teraz są żniwa pszeniczne? Zawołam do Pana, a ześle grzmoty i deszcz, abyście poznali i zobaczyli, że wielkie jest wasze wykroczenie, którego dopuściliście się wobec Pana domagając się króla dla siebie». Samuel wołał więc do Pana, a Pan zesłał grzmoty i deszcz w tym samym dniu” (1 Sm 12, 17-18). Pogoda wpływała na podróże morskie i lądowe. Tylko w porze suchej, gdy drogi były przejezdne, można było wykonać pewne czynności. Wojska mogły żywić się lokalnymi produktami, zdążając do swoich celów. Obchodzono w tym czasie święta pielgrzymkowe (Pascha, Pięćdziesiątnica, Święto Namiotów). Dawid wysłał swe wojska do walki z Amonitami „na początku roku [kiedy pora deszczowa przechodzi w suchą], gdy królowie zwykli wychodzić na wojnę, Dawid wyprawił Joaba i swoje sługi wraz z całym Izraelem” (2 Sm 11, 1; 1 Krn 20, 1). Wskazuje to na okres prowadzenia starożytnych wojen: zimowe deszcze oraz nasiąknięta wodą ziemia powodowały, że podróżowanie i walki były trudne, szczególnie utrudniały manewry ciężkich rydwanów na równinach i w dolinach. Człowiek z przypowieści, który dom swój zbudował na piasku (Mt 7, 26), nie dokopał się dostatecznie głęboko, by osadzić fundament. Była pora sucha i gleba wyschła. Gdy nadeszła pora deszczowa, stwardniała uprzednio warstwa gleby została zmyta i jego dom runął. Mieszkańcy Palestyny wiedzieli o tym bardzo dobrze i tylko głupiec mógł tak postąpić. W Biblii trudno znaleźć potwierdzenie wpływu pogody na nastrój i samopoczucie. Typowe było podejście: pogody nie da się zmienić i tylko nieliczni mogą przed nią uciec (zamożni mieszkańcy Jerozolimy spędzali zimę w niżej położonych miejscach). Być może uciążliwości, jakie niosła zła pogoda, są podstawą przysłowia porównującego zrzędzącą kobietę do uporczywych opadów i cieknącej rynny: „Rynna ciekąca stale w dzień dżdżysty, podobna do żony swarliwej” (Prz 27, 15). Pogoda przyczyniała się też do pewnych utrapień, które opisał św. Paweł: „Trzykrotnie byłem rozbitkiem na morzu, przez dzień i noc przebywałem na głębinie morskiej. (…) w niebezpieczeństwach na rzekach, (…) w niebezpieczeństwach na morzu, (...) w zimnie i nagości” (2 Kor 11, 25-27). Pogoda dostarcza również biblijnych obrazów ludzkiego zachowania. „Jak śnieg w lecie, deszcz we żniwa, tak cześć nie przystoi głupiemu” (Prz 26, 1). Dobry król „zstąpi jak deszcz na trawę, jak deszcz rzęsisty, co nawadnia ziemię. Za dni jego zakwitnie sprawiedliwość” (Ps 72, 6-7), ale „występny [władca], co biednych uciska, jest jak ulewa, co chleba nie daje (Prz 28, 3). Apostoł Jakub przypomina: „Bo czymże jest życie wasze? Parą jesteście, co się ukazuje na krótko, a potem znika (Jk 4, 14). Dla ludzi Biblii, przewidywanie pogody na kilka dni byłoby śmieszne. Potrafili przewidzieć pogodę najwyżej na następny dzień. Byli przekonani, że pogoda nadchodzi i przemija, i tylko Bóg wie, kiedy i dlaczego. Charakterystyczne dla tamtej kultury było silne zakorzenienie w teraźniejszości. Znajduje to odzwierciedlenie w słowach Pana Jezusa: „Wieczorem mówicie: «Będzie piękna pogoda, bo niebo się czerwieni», rano zaś: «Dziś burza, bo niebo się czerwieni i jest zasępione»” (Mt 16, 2-3). „Gdy ujrzycie chmurę podnoszącą się na zachodzie, zaraz mówicie: „Deszcze idzie”. I tak bywa. A gdy wiatr wieje z południa, powiadacie: „Będzie upał”. I bywa” (Łk 12, 54-55).
CZYTAJ DALEJ

Leon XIV wprowadza zmiany w uroczystościach Bożego Narodzenia. Tego nie było od czasów Jana Pawła II

2025-12-23 11:12

[ TEMATY ]

Boże Narodzenie

zmiany

uroczystości

Papież Leon XIV

PAP

Papież Leon XIV

Papież Leon XIV

Papież Leon XIV, który po raz pierwszy będzie przewodniczył uroczystościom Bożego Narodzenia, wprowadził do nich zmiany. Przywrócił poranną mszę 25 grudnia, która nie była odprawiana od czasów pontyfikatu Jana Pawła II. Papież dokona też zamknięcia Roku Świętego, zainaugurowanego przed rokiem w Wigilię przez Franciszka.

Przed intensywnymi uroczystościami Leon XIV wypoczywa w podrzymskiej rezydencji w Castel Gandolfo, z której wróci do Watykanu we wtorek wieczorem. Takie krótkie wyjazdy w poniedziałek są już stałym punktem tygodniowego programu 70-letniego papieża, który przyznał, że potrzebuje odpoczynku i gdy czas mu na to pozwala uprawia sport.
CZYTAJ DALEJ

W Wieliczce odbyła się podziemna Pasterka o poranku. To tradycja wyjątkowa nie tylko na skalę Polski

2025-12-24 12:12

[ TEMATY ]

pasterka

Wieliczka

Adobe Stock

101 metrów pod ziemią odbyła się zgodnie z górniczą tradycją w Wigilię rano w kopalni soli w Wieliczce podziemna Pasterka. Wzięło w niej udział ponad 800 osób, w tym górnicy z rodzinami i mieszkańcy miasta.

Uroczystej Mszy św. przewodniczył biskup pomocniczy archidiecezji krakowskiej Robert Chrząszcz. Liturgię koncelebrował kapelan wielickich górników ksiądz Wojciech Olszowski. Muzyczną oprawę zapewniła uroczystości Reprezentacyjna Orkiestra Dęta Kopalni Soli „Wieliczka”, która w tym roku obchodzi jubileusz 195-lecia.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję