W homilii abp Wojciech Polak nawiązał do słowa Bożego, przywołując postaci Eliasza i Elizeusza, ukazujących dzieje wiary Narodu Wybranego. – W swoich katechezach o prorokach, Benedykt XVI wskazuje, że był to wówczas czas „otwartego synkretyzmu”. „Izrael uległ czarowi bałwochwalstwa – tłumaczy papież senior – stałej pokusie człowieka wierzącego, łudząc się, że może służyć dwom panom, i upraszczać drogi niedostępne dla wiary we Wszechmocnego, pokładając ufność także w bogu bezsilnym, uczynionym przez ludzi” – cytował.

Odpowiedzią proroka Eliasza na pokusę bałwochwalstwa, na – jak to wskazywał Benedykt XVI – ową „stałą pokusę człowieka wierzącego”, jest według Prymasa Polski z jednej strony niezwykle spektakularne zdemaskowanie oszukańczej natury wymyślonego przez ludzi bożka, z drugiej zaś właśnie spotkanie z żywym Bogiem. „Eliasz – konkluduje Benedykt XVI – musi powrócić do źródła, musi niejako powtórzyć historię Izraela. Musi się też przekonać, że tym, który jedynie ma moc odnowić łaskę przymierza, jest sam Bóg”.

Odległe dzieje proroka Eliasza – jak zauważył abp Polak – pozwalają zobaczyć, że w obliczu takiej, czy innej pokusy współczesnego bałwochwalstwa, szukania jakiś łatwych i szybkich „rozwiązań na skróty”, trzeba i nam wciąż za biblijnym prorokiem powracać do źródeł, do przymierza z Bogiem, do tego, co naprawdę ocala. „Tam, gdzie znika Bóg – mówił w podsumowaniu swej katechezy o proroku Eliaszu Benedykt XVI – człowiek popada bowiem w niewolę bałwochwalstwa, jak to pokazały w naszych czasach reżimy totalitarne i jak to pokazują różne formy nihilizmu, które uzależniają człowieka od bożków i bałwochwalstwa; zniewalają go. Wskazując zaś drogę ocalenia człowieka, sam w pełnej mądrości i zadumy pokorze uczył, że podobnie jak niegdyś w licznych wizerunkach bóstw kryło się i żyło pytanie o nieznanego Boga, tak i dziś nieobecność Boga milcząco niepokoi pytaniem o Niego”.

„Szukanie Boga i pozwalanie, by nas odnalazł, jest – zdaniem Benedykta XVI – tak samo potrzebne dziś, jak i w przeszłości. Czysto pozytywistyczna kultura, dla której pytanie o Boga należałoby jedynie do dziedziny subiektywizmu, jako nienaukowe, byłaby jednak kapitulacją rozumu, rezygnacją z jego najwyższych możliwości, a tym samym porażką humanizmu, i to o poważnych następstwach. Bo to, co było podstawą kultury Europy, poszukiwanie Boga i gotowość, by Go słuchać, również dzisiaj pozostaje fundamentem każdej prawdziwej kultury” – cytował abp Wojciech Polak.

Dziękując przed Bogiem za obecność w Polsce i w Europie środkowej Fundacji Watykańskiej Joseph Ratzinger – Benedykt XVI, również poprzez działalność i pracę utworzonego przed dziesięciu laty z woli papieża Benedykta XVI właśnie w Bydgoszczy, Centrum Studiów Ratzingera, Prymas Polski wyraził przekonanie, że nadal będą one pobudzać do poszukiwania. – Tego, co dziś i człowieka i społeczeństwo prawdziwie ocala, co stanowi źródło życia i mocy, co – jak mówił sam Ratzinger – „nie niszczy, ale odnawia, przemienia, tworzy prawdę o naszym istnieniu, odtwarza nasze serca” – zakończył abp Wojciech Polak.

Mszy św. przewodniczył Przewodniczący KEP abp Stanisław Gądecki. Przy ołtarzu stanęli również: Sekretarz Generalny KEP bp Artur Miziński, Biskup Bydgoski Krzysztof Włodarczyk, Biskup Łowicki Andrzej Dziuba, Biskup Toruński Wiesław Śmigiel oraz zaproszeni kapłani.

Dalsze uroczystości, pod honorowym patronatem Prezydenta RP Andrzeja Dudy, zaplanowano w Kujawsko-Pomorskiej Szkole Wyższej, gdzie odbędzie się międzynarodowa konferencja: „Współczesne wyzwania dla społeczeństwa i Kościoła w Polsce i w Europie Środkowej w perspektywie nauczania kard. J. Ratzingera/Benedykta XVI”.